Φερεκύδης ο Σύριος
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Ευάγγελου Ν. Ρούσσου, για το φιλόσοφο Φερεκύδη που γεννήθηκε στη Σύρο τον 6ο π.Χ. αι.
“Η παράδοση για ηλιοτρόπιον εν Σύρω σαν έργο του Φερεκύδη πρέπει να έχει αφετηρία την οδυσσειακή περιγραφή της ομηρικής Συρίης (Σύρου), που βρίσκεται
Ορτυγίης καθύπερθεν όθι τροπαί ηελίοιο
Στην Ορτυγία (Δήλο) πιο ψηλά, στο γύρισμα του ήλιου
Εδώ ο ζήλος ορισμένων για να κοσμήσουν τον δάσκαλο του Πυθαγόρα με τίτλους ανακαλύψεων και εφευρέσεων, στο πνεύμα της εποχής του διευκολύνθηκε με μια παρερμηνεία: ο γεωγραφικός προσδιορισμός της θέσης του νησιού, στα δυτικά από τη Δήλο πιο ψηλά, εκεί που γέρνει ο ήλιος (όθι τροπαί ηελίοιο), παρανοήθηκε σαν κατασκευή ηλιακού ρολογιού (ηλιοτροπίου), που βέβαια αποδίδεται σ’ ένα σύγχρονο του Φερεκύδη, αλλά πρωτοπόρο της επιστήμης, τον φιλόσοφο Αναξίμανδρο, μαρτυρίες 1.2 και 4. Αλλά και ο ίδιος ο συριανός θεολόγος διατηρεί την ψευδαίσθηση ότι συμπορεύεται με την επαναστατική εποχή του, όταν , απομιμούμενος τον χάρτη του Αναξίμανδρου, που πρώτος ετόλμησε την οικουμένην εν πίνακι γράψαι, μαρτυρία 6, παρουσιάζει τον θεό του ουρανού να φιλοτεχνεί τον πέπλο της γης και να σχεδιάζει επάνω του τις ιστορίες και τις θάλασσες (βλ. 20.2)” σελ. 93, 9.1.
Στη σελ. 95 του βιβλίου Φερεκύδης ο Σύριος, ο Ε.Ν.Ρούσσος αναφέρει ότι στις αρχαίες πηγές δεν υπάρχει μαρτυρία για σπηλιές του Φερεκύδη, σε αντίθεση με την τοπική παράδοση που μιλάει για δύο σπηλιές του φιλοσόφου στη Σύρο, μία στην Αληθινή και μία στο Ρηχωπό, όπου υπάρχουν και ίχνη αρχαίας κατοίκησης.
