ΠΛΗΡΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ
ΤΟΥ ΑΒΒΑ ΝΤΕΛΑ ΡΟΚΑ, ΓΕΝΙΚΟΥ ΒΙΚΑΡΙΟΥ ΤΗΣ ΣΥΡΑΣ (*)
ΠΑΡΙΣΙ 1790
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Με αυτόν εδώ τον τρίτο τόμο τελειώνουν όσα είχαμε να πούμε πάνω στη νέα μέθοδο διαχείρισης των μελισσών, όπως γίνεται στο νησί της Σύρας. Αυτοί οι τρεις τόμοι που έχουν εκδοθεί αποτελούν μια πλήρη πραγματεία πάνω σ’ αυτό το πεδίο της αγροτικής οικονομίας. Εντωμεταξύ σχεδιάζουμε να συμπληρώσουμε το θέμα μας με έναν ή δύο ακόμη τόμους, στους οποίους θα αναπτύξουμε πολλές ενδιαφέρουσες πρακτικές που σχετίζονται με τη διαχείριση, καθώς και σημαντικές ανακαλύψεις πάνω στην ιστορία των εντόμων μας, οι οποίες θα εμπλουτίσουν τις γνώσεις των ερασιτεχνών γύρω από τη ζωή των μελισσών, ώστε να αποκτήσουν ένα μόνιμο όφελος, τόσο όσο οι μεταβολές των εποχών μπορούν να επιτρέψουν σ’ αυτά τα εδάφη.
Κι ας έλθουμε λοιπόν τώρα στο μέλι του Λεβάντε, το οποίο σε όλες τις εποχές χαρακτηρίστηκε σαν το καλύτερο της γης, ειδικότερα αυτό της Ελλάδας. Ο κύριος Κόμης του Ντε Κάρμπερι, που κατάγεται από την Κεφαλλονιά, έδωσε σ’ ερασιτέχνες και στους μεγαλύτερους πραγματογνώμονες του Παρισιού να δοκιμάσουν τέτοιο μέλι·ομολόγησαν όλοι ότι ήταν το καλύτερο απ’ όσα είχαν δοκιμάσει μέχρι τότε και ότι όλα αυτά της Ναρμπόν, της Μαόν και της Ισπανίας δεν μπορούσαν να συγκριθούν μαζί του. Σε μερικά σπίτια των Βερσαλλιών και του Παρισιού υπάρχει μέλι των Αθηνών και του Υμηττού, που προτιμάται σε κάθε περίπτωση από οποιοδήποτε άλλο μέλι.
Δεν γνωρίζω αν πρόκειται για προκατάληψη, όμως απ’ όσα έχω δοκιμάσει, δεν έχω βρει κανένα τόσο εξαιρετικό, τόσο τέλειο, όσο αυτό της Σύρας: ειδικότερα αυτό που ονομάζεται απάρθενον, δηλαδή παρθένο, το οποίο τρυγούμε από νέες κερήθρες κι είναι αυτό που παράγεται την εποχή του θυμαριού κι η υπεροχή του είναι αξιοσημείωτη. Αυτό που δίνει συνήθως μια άσχημη γεύση στο μέλι είναι η γύρη από τους στήμονες του άνθους, ή τα κελύφη που απορρίπτουν οι νύμφες και όλα τα ετερογενή υλικά που μπορεί να μπερδευτούν μέσα στην κερήθρα. Μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε, όταν επιλέξουμε νέες κερήθρες, καθαρές και χωρίς προσμίξεις, ότι το μέλι που θα ρεύσει φυσικά, θα είναι το εκλεκτότερο: τέτοιο είναι το μέλι της Σύρας. Εξάγεται μαζί με τις κερήθρες στη Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη και σε άλλα μέρη της Ανατολής· Θεωρείται το πιο πολύτιμο δώρο.
Γενικά το μέλι του νησιού έχει ένα πολύ φωτεινό κεχριμπαρένιο χρώμα· είναι πυκνό, ομοιογενές και δεν ζαχαρώνει. Ο κύριος κόμης του ντε Κάρμπερι διατηρεί μέλι από την Κεφαλλονιά περισσότερο από δέκα χρόνια: παραμένει ρευστό, παρόλο το κλίμα του Παρισιού. Αυτό το μέλι είναι τόσο φωτεινό, τόσο διάφανο, που θα μπορούσαμε να διαβάσουμε μέσα από ένα γεμάτο με μέλι γυάλινο βάζο.
Στο νησί της Χίου, φτιάχνουν ένα εξαιρετικό μέλι, ιδιαίτερα στις περιοχές που φύεται η μαστιχιά., αυτός ο θάμνος που δίνει τη φημισμένη μαστίχα και που έχει δώσει το όνομά του στο νησί. Αυτό το μέλι είναι λευκό κι έχει ένα ντελικάτο άρωμα· το ονομάζουν στο νησί μαστιχόμελον, δηλαδή μέλι της μαστίχας.
Μέσα στην εργασία του Μ. Πεϊσονελί, παλαιού προξένου του βασιλέως στην Κριμαία και στη Σμύρνη, διαβάζω για το εμπόριο της Μαύρης Θάλασσας, τόμος 1, σελίς 173, ότι «το μέλι της Κριμαίας θεωρείται το καλύτερο που υπάρχει σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ιδιαίτερα αυτό του χωριού Οσμαντγκίκ είναι το πιο περιζήτητο. Δεν χρησιμοποιούμε άλλο στο τραπέζι της μεγαλειότητάς του: έχει μια γλυκύτητα κι ένα άρωμα που δεν το βρίσκουμε ούτε στο μέλι της Βλαχίας ούτε στο μέλι της Κρήτης.
Δεν έχω ακούσει ποτέ να μιλούν στην Κωνσταντινούπολη γι’ αυτό το περίφημο μέλι της Κριμαίας, και γενικώς ό,τι έρχεται σ’ αυτή την πρωτεύουσα από την πλευρά της Μαύρης Θάλασσας χαίρει ελάχιστης εκτίμησης· θεωρείται κοινό και κακά επεξεργασμένο. Δεν είναι σε καμία περίπτωση το ίδιο με αυτό που έρχεται από την πλευρά της Λευκής Θάλασσας και ιδιαίτερα από την Αθήνα και τα νησιά του Αρχιπελάγους. ΄Ένα αξιοσέβαστο πρόσωπο που έχει ζήσει επίσης στην Κριμαία κι έφτασε στα πέρατα, σ’ έναν καταυλισμό των Τατάρων με διαβεβαίωσε ότι ο Χαν βρίσκει το μέλι της Πολωνίας ανώτερο εκείνου της Κριμαίας· διάφοροι άνθρωποι που έχουν δοκιμάσει το μέλι της Πολωνίας και το μέλι των νησιών του Αρχιπελάγους προτιμούν φανερά το τελευταίο. Εν κατακλείδι, όχι μόνο οι κάτοικοι του Οσμαντγκίκ αλλά κι εκείνοι της Ελλάδας και των Αθηνών και πάνω απ’ όλους οι κάτοικοι της νήσου Σύμης αξιώνουν να είναι το δικό τους μέλι εκείνο που θα κοσμήσει το τραπέζι και τον οίκο της Αυτού Μεγαλειότητας. Εντωμεταξύ κάποιο αξιόπιστο άτομο που έχει διατελέσει για αρκετό καιρό ακόλουθος στην Υψηλή Πύλη και ο οποίος βρίσκεται αυτό τον καιρό στη Γαλλία με έχει διαβεβαιώσει ότι στο τραπέζι του Μονάρχη δεν σερβίρεται ποτέ καθαρό μέλι.
Αυτό που αληθεύει είναι ότι στην Κριμαία, καθώς και στην υπόλοιπη Τουρκία χρησιμοποιείται μια τεράστια ποσότητα μελιού για μαρμελάδες όλων των ειδών στη ζαχαροπλαστική και στα σερμπέτια:
(Μικρό απόσπασμα από το 3τομο έργο, 1500 σελίδων του συριανού αββά DELLA ROCA (1790) για την μελισσουργία. Στο DELLA ROCA οφείλουμε τη σύγχρονη κυψέλη).
…………………………………………
(*)Εδώ το βιβλίο σε μορφή PDF:
Traité complet sur les abeilles : avec une méthode nouvelle de les gouverner, telle qu’elle se pratique à Syra, île de l’Archipel : précédé d’un précis historique et économique / par M. l’abbé Della Rocca. Paris : chez Bleuet, 1790
http://www.e-rara.ch/zut/content/structure/4009029
http://www.biodiversitylibrary.org/bibliography/36423#/summary