Όταν αναφερόμαστε στην Απάνω Μεριά της Σύρου εννοούμε όλο το βόρειο τμήμα του νησιού, που διαχωρίζεται από το υπόλοιπο νησί από την νοητή γραμμή που συνδέει το βόρειο άκρο της Ερμούπολης (Άγιος Δημήτριος) με την Άνω Σύρο, την Αληθινή και το Κίνι και αποτελεί περίπου το 45% της συνολικής έκτασης του νησιού. Ουσιαστικά ταυτίζεται με την Ζώνη Ειδικής Προστασίας GR4220032 των περιοχών NATURA 2000.

Η περιοχή χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο από βραχώδεις απόκρημνους λόφους που καλύπτονται από φρύγανα (θυμάρι, ασπάλαθος, φασκόμηλο κλπ), ενώ η ακτογραμμή είναι βραχώδης και απόκρημνη περιλαμβάνοντας όμως και μία σειρά από παραλίες ιδιαίτερου φυσικού κάλους. Τις τελευταίες επτά δεκαετίες η περιοχή χαρακτηρίζεται από σημαντική μείωση ή εγκατάλειψη των βασικών οικονομικών παραδοσιακών δραστηριοτήτων της και λόγω του γεγονότος ότι το οδικό της δίκτυο εκτείνεται μόνο στις ορεινές περιοχές, χωρίς να δίνει οδική πρόσβαση στις παραλίες, έχει σε σημαντικό βαθμό αποφύγει τις ισχυρές πιέσεις άναρχης τουριστικής ανάπτυξης, που χαρακτηρίζει το υπόλοιπο νησί και τις Κυκλάδες.

Στην περιοχή ευρίσκονται τέσσερις σημαντικοί κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι (Καστρί-Χαλανδριανή, Γράμματα, Σπηλιά Φερεκύδη, Δελφινονήσι), έξι οριοθετημένοι οικισμοί (καθώς και τμήμα του οικισμού του Κινίου, της Αληθινής και της Άνω Σύρου) και τρείς Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) με ειδικούς πολεοδομικούς περιορισμούς.

Τέλος στην Απάνω Μεριά της Σύρου περιλαμβάνονται περιοχές με έντονο γεωλογικό ενδιαφέρον, γιατί θεωρούνται ως η πιο αντιπροσωπευτική τοποθεσία κυανοσχιστόλιθων και εκλογιτών στον κόσμο, με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να την επισκέπτονται αρκετές ομάδες επισκεπτών ειδικών επιστημόνων και φοιτητών από όλο τον κόσμο.